W bezpośrednim tłumaczeni z sanskrytu budda będzie oznaczał przebudzonego oraz oświeconego. W innym ujęciu pojęcie to oznacza oczyszczonego z emocji o podłożu negatywnym z jednocześnie właściwości umysłu, które są w pełni rozwiniętymi i jednocześnie doskonałymi. Słowo budda oprócz tego posiadać będzie dwa znaczenia. W zakresie zawężonym odnosi się bezpośrednio do założyciela buddyzmu, czyli Buddy Siakjamuniego. Oprócz tego istnieje znaczenie o o wiele bardziej ogólnikowym ujęciu, gdzie chodzić będzie o jakichś innych buddów, czyli osoby oświecone, którym udało się osiągnąć stan nirwany. Według buddyjskich nauk Budda nie będzie tylko postacią historyczną, ale przybierać będzie także formę trzech ciał Buddy. Jednocześnie z momentem kształtowania się cech społecznych buddyzmu, który przybiera formę bardziej filozoficzno-społeczną niż tak naprawdę religijną miejsce miało odejście of klasztornej formy tego wyznania. Zaczęła kształtować się całkowicie nowa z form, która nazywana jest świeckim wyznawcą.

Budda Siakjamuni

Postać ta jest bardzo ważną dla buddyzmu, gdyż uważana jest ona obecnie właśnie za założyciela tejże powszechnej religii. Oprócz piastowania funkcji założycielskiej był on także władcą jednego z królestw znajdujących się u podnóża Himalajów, przy granicy dzisiejszych Indii. Zmarł mając około osiemdziesiąt lat. Różne z przekazów podawać będą inne daty dotyczące jego życia oraz działalności, większa część z historyków przyjmuje, że był to okres pomiędzy wiem szóstym, a piątym przed naszą erą, a nawet jeszcze wcześniej.

Młodość

O samych narodzinach buddy oraz jego młodości krążyć będzie wiele legend. Według najpopularniejszych z nich aktowi narodzin towarzyszył szereg charakterystycznych znaków. Między innymi jego matka Mai, miała widzenie w czasie snu, kiedy to ukazał się jej biały słoń, dzierżący w swej trąbie kwiat lotosu, który znalazł się potem w jej łonie. Zaniepokojona kobieta poradziła się mędrca, który oświadczył jej, że nowonarodzone dziecko stanie się w przyszłości władcą świata, czy też nauczycielem świata, jeśli uda mu się poznać wszystkie z jego tajemnic, a mianowicie śmierć, starość i tym podobne. Na samym początku Budda, czy też jak brzmiało jego imię Siddhartha, wychowywany był przy całkowitym wykluczenie rzeczy, które miały spowodować zmianę jego losy. Jednak przed ukończeniem trzydziestego roku życia poznał on w końcu jednocześnie starość, śmierć, oraz biedę i chorobę. Jak głoszą podania podczas jednej z przejażdżek w królewskim parku ujrzał on starego, i schorowanego człowieka, który oznajmił mu, że starość jest przeznaczeniem każdego człowieka. Kolejną z rzeczy była choroba, a trzecią śmierć, ukazały mu się zwłoki niesione pomiędzy lamentem zgromadzonych żałobników. Ostatni z elementów czyli bieda, czy też asceza przyniósł jednak z sobą pocieszenie i nadzieję młodego jeszcze mężczyzny. Budda podejmuje decyzję o ucieczce z pałacu i rozpoczęciu wędrówki, która trwa następnie przez okres siedmiu lat. Staje się on pustelnikiem, gdzie w czasie tym spotyka bardzo wielu mędrców, dzięki którym poznaje między innymi techniki medytacji. Był on skrajnym ascetą, jednak w pewnym momencie życia pojął, że techniki te nie prowadzą do niczego i zaczął żyć i funkcjonować w miarę normalnie, dbając o swoje zdrowie.

Oświecenie

W życiu Siddharty, czyli Buddy następuje w pewnym momencie przełom. Jest to moment kiedy zasiada on pod drzewem Bodhi i stwierdza, że nie ruszy się z tego miejsca do momentu kiedy nie uda mu się rozwiązać zagadki ludzkiego cierpienia. Medytacja trwała przez okres prawie pięćdziesięciu dni, w czasie których ukazywał mu się jednym z demonów, uosobienie niewiedzy, na drodze do późniejszego poznania i oświecenia. Mara ukazywał mu między innymi piękne niewiasty, które miały wzbudzać rozkosz, pożądanie oraz namiętność, oprócz tego obiecywał możliwość przejęcia władzy nad światem. Wszystko to jednak nie wystarczyło do wytrącenia z medytacji Buddy, straszył go więc spiskami, które miały wtrącić samego Buddę do więzienia. W momencie trzech ostatnich dni medytacji Buddzie udało się poznać wszystkie z jego wcieleń, oprócz tego poznał tajemnicę, którą determinuje smutek i zrozumiał, że świat pełen jest cierpienia. Dowiedział się jednocześnie jaką drogą kroczyć powinien człowiek, aby cierpienie te mógł zwalczyć, co obecnie opisywane jest przez cztery szlachetne prawdy. Udało mu się więc osiągnąć stan pełnego oświecenia.

Dharma

Po swoim oświeceniu Budda rozpoczyna nauczać Dharmy, która miała prowadzić bezpośrednio do oświecenia, stanowiącego podstawę buddyzmu w dzisiejszym ujęciu. Reszta życia przez buddę spędzona została na wędrówce po Indiach oraz nauczaniu zasad swej religii właśnie. Nie stworzył on jednak spójnej hierarchii, ani także nie decydował się na spisanie zasad buddyjskich, do końca swojego życia pozostając tylko i wyłącznie wędrownym kaznodzieją. Między innymi dlatego i z wielu innych powodów buddyzm do dzisiaj nie będzie posiadał elementu, który uznany mógłby być za świętą księgę oraz nie wyróżniamy żadnej instytucji władczej, która ma prawo wydawania ostatecznych sądów dotyczących prawd wiary. Według tradycji Budda miał udzielać trzech różnych zestawów nauk Dharmy, dotyczących praw przyczynowości, pustości oraz wszystkich pozostałych przejawień. Trzy z tych cykli obejmować będą całość nauk buddyzmu, które przekazywane są obecnie przez wszystkie z buddyjskich szkół. W wieku osiemdziesięciu lat budda zapada w chorobę po spożyciu jednego z posiłków i umiera w dzisiejszym mieście Kasi. Miało to miejsce na długo wcześniej niż podaje legenda, co przewidywało miejsce i czas jego śmierci. Przez dzisiejsze praktyki budda nie jest opisywany tylko i wyłącznie jako jedna z postaci historycznych, ale obrazuje się go także jako trzy ciała buddy.

Stan Buddy

Inaczej stan ten określany będzie mianem trzech ciał buddy. Zgodnie z naukami budda jest jednością z samym absolutem jednak oprócz tego przejawiać będzie się w świecie dualistycznym tak aby móc wyzwalać wszystkie z istot. Stąd też pochodzić będą trzy ciała buddy, które określane są mianem Dharmakei, Sambhogakai oraz Nirmanakai. W niektórych z klasyfikacji mowa jest także o większej ilości ciał samego buddy. Oprócz tego stosowany jest bardzo często termin rupakai, który oznaczać będzie ciało formy. Pojęcie ta mogą być niezrozumiałymi dla osoby spoza świata buddyzmu, jednak łączą się one z sobą i scalają w jedną spójną całość.

Ośmioraka ścieżka

Ośmioraką ścieżkę będziemy mogli z całą pewnością zaliczyć do fundamentalnych pojęć buddyzmu. Zgodnie z czwartą szlachetną prawdą, którą budda miał wygłosić podczas jednego ze swoich pierwszych kazań droga do oświecenia składała będzie się z ośmiu części, a mianowicie słusznego poglądu, myślenia, słowa, czynu, żywota, dążenia, skupienia oraz medytacji, gdzie ta ostatnia z pewnością jest jedną z ważniejszych. Ścieżka ta będzie dawała jednocześnie podziału buddyzmu na trzy z fundamentalnych praktyk, a mianowicie dyscyplinę moralną, medytację i mądrość w doskonałym ujęciu. Dopiero spełnienie tych wszystkich elementów i odrzucenie ludzkich i ziemskich potrzeb daje możliwość przejścia w najwyższy stan poznania, czyli nirwany, do którego dążą wszyscy buddyści.